Khám phá “Bảo tàng” khảo cổ trong lòng hang Tiên Ông
Hang Tiên Ông nằm ở hòn Cái Tai, thuộc khu vực đảo Hang Trai, cách cảng tàu du lịch Tuần Châu khoảng 18km. Hang còn được biết đến với nhiều tên gọi khác: hang Rền (theo dân gian), hang Đục (theo nhà khảo cổ học người Thụy Điển Andersson). Không chỉ gây ấn tượng bởi vẻ đẹp huyền bí của măng nhũ đá, hang Tiên Ông còn là nơi lưu giữ những dấu tích quý giá của người Việt cổ.
Theo đánh giá của các nhà khảo cổ học, hang Tiên Ông chính là một trong những điểm cư trú, sinh sống của người Việt cổ thuộc nền văn hóa Soi Nhụ trên vịnh Hạ Long, có niên đại cách ngày nay 10.000- 8.000 năm. Những phát hiện khảo cổ tại đây đã góp phần làm sáng tỏ một phần lịch sử tiền sử phong phú của vùng vịnh Hạ Long.
Nhằm bảo tồn và giới thiệu các giá trị khảo cổ, năm 2017, Ban Quản lý vịnh Hạ Long phối hợp Viện khảo cổ học Việt Nam và Bảo tàng Quảng Ninh xây dựng mô hình trưng bày khảo cổ tại hang Tiên Ông. Đây được xem như bảo tàng tại chỗ, giúp du khách hiểu thêm về giá trị khảo cổ hang Tiên Ông và biết đến một nền văn hóa đã từng tồn tại trên vịnh Hạ Long- Văn hóa Soi Nhụ với niên đại 18.000- 7.000 năm cách ngày nay.
Khu trưng bày khảo cổ động Tiên Ông được trưng bày trong lòng ngăn thứ nhất của động. Hình thức trưng bày dưới dạng pano và các tủ hiện vật, và được chia làm 2 phần.
Phần tuyên truyền, giới thiệu: sử dụng các pano song ngữ (tiếng Việt và tiếng Anh). Nội dung giới thiệu về di chỉ khảo cổ học hang Soi Nhụ, những đặc trưng chủ yếu của Văn hóa Soi Nhụ, vị trí, tên gọi, những nghiên cứu, khảo sát, khai quật tại hang Tiên Ông, di tích khảo cổ học hang Tiên Ông, di tích khảo cổ học động Mê Cung…
Phần trưng bày tài liệu hiện vật: được trưng bày trong các tủ, bục, bệ lắp kính, dưới có chú thích. Nội dung trưng bày là Các văn bản của cơ quan chức năng về việc khai quật di tích khảo cổ học hang Tiên Ông; các bản báo cáo, tài liệu nghiên cứu, công bố về khảo cổ học, kỷ yếu hội thảo, các sách đã phát hành về di tích khảo cổ học hang Tiên Ông; các di tích khảo cổ học hang Tiên Ông (các công cụ lao động bằng chất liệu đá, xương động vật như: bàn mài, chày nghiền, công cụ chặt đập, công cụ cắt nạo, công cụ mũi nhọn, cuội, mảnh tước, hòn đập, hòn ghè, hạch đá, phác vật rìu...); di tích động vật, thạch học; khối trầm tích tàn tích thức ăn (ốc suối, ốc núi, nhuyễn thể nước mặn); báo cáo khoa học, đánh giá của Viện khảo cổ sau phân tích, giám định năm 2017, phiếu phân tích, phiếu xác định mẫu...; bản ảnh, bản vẽ đo đạc, đặc tả hình khối các di tích, di vật.
Phần trưng bày hố khai quật: Tiến hành trưng bày 2/4 hố (hố số 2 và 3).
Nếu bạn là người đam mê tìm hiểu về lịch sử, văn hóa – hoặc đơn giản là muốn khám phá một vịnh Hạ Long với chiều sâu văn hóa bên cạnh cảnh quan hùng vĩ – thì hang Tiên Ông chính là điểm đến lý tưởng dành cho bạn. Tại đây, bạn sẽ được “chạm tay” vào lịch sử, cảm nhận cuộc sống của tổ tiên chúng ta từ hàng nghìn năm trước, và hiểu thêm về giá trị vô giá của di sản văn hóa vùng biển đảo Đông Bắc.
(Phạm Lệ Quyên)