Những viên ngọc trong lòng hang động vịnh Hạ Long

     Mỗi khi bước chân vào khám phá hang động, chúng ta thường bị thu hút, mê hoặc bởi những thành tạo thạch nhũ tinh tế, muôn hình vạn trạng như: măng đá, chuông đá, rèm đá…Nhưng dường như ít ai biết, ở đâu đó trong lòng hang động còn có những thành tạo không kém phần độc đáo và quý giá đã làm mê mẩn biết bao người, đó là những viên “ngọc” sáng lấp lánh kết thạch trên nền hang động, được gọi là ngọc động. 
Vậy có bao giờ chúng ta tự hỏi ngọc động được hình như thế nào? 
    Ở một số nơi trong lòng hang động có nguồn nước bão hòa Ca(HCO3)2 dồi dào, quá trình kết tủa tạo thành các hồ/vũng nước có nhiều ngăn với kích thước khác nhau, gọi là hồ nhũ viền. Do có địa hình thoải dần nên nguồn nước bão hòa Ca(HCO3)2 chảy tràn qua các hồ nhũ viền từ địa hình cao xuống địa hình thấp, động lực của dòng nước tác động làm xoay các hạt cát hoặc viên sỏi có sẵn trong hồ. Quá trình xoay tròn kết hợp với carbonat kết tủa và bám xung quanh các hạt cát, viên sỏi khiến chúng tăng dần kích thước, cho đến khi nó tạo thành những viên có dạng hình cầu đồng tâm với nhiều kích thước và hình dạng khác nhau. Ở một số trường hợp, trong quá trình xoay, những viên ngọc động kết nạp thêm những hạt nhỏ hơn bám xung quanh, tạo thành hình trái na có màu sáng trắng và lấp lánh ánh kim. Cũng có trường hợp ngọc động bị lấp một phần, không còn khả năng xoay tròn các hướng, nhưng vẫn xoay được theo trục đứng và tiếp tục tăng lớn. Trong trường hợp đó sẽ hình thành những viên ngọc động có tiết diện hình thang độc đáo. 
    Mỗi thành tạo trong hang động vịnh Hạ Long đều có những nét độc đáo, đặc sắc về sự hình thành. Những viên ngọc động cũng vậy, phải trải qua quá trình thành tạo hàng nghìn năm với sự “làm việc” miệt mài của bàn tay thiên nhiên tạo hóa để hình thành, đó là những thành quả xứng đáng để được xứng danh là giá trị của “thời gian”. Bên cạnh giá trị về mặt thẩm mỹ, những viên ngọc động còn là những mẫu vật tự nhiên tuyệt vời cho việc nghiên cứu quá trình karst diễn ra trong hang động.
     Có thể gặp ngọc động nhiều trong các hang động Cặp La, Đình Thu, Cống Đầm, Đúc Tiền…trên vịnh Hạ Long.

Trần Văn Hoa