Lịch sử địa chất vịnh Hạ Long -phần 1

“ Thay vì một bể than đá là một tầng đá vôi vô giá …”
    Nằm ở bờ Tây của vịnh Bắc Bộ, vịnh Hạ Long là một vịnh biển nhiệt đới có cảnh quan độc đáo, là sự quần tụ của hàng ngàn hòn đảo lớn nhỏ. Với  lịch sử địa chất lâu đời cách ngày nay ít nhất 3 tỉ năm và có những dẫn liệu rõ ràng ít nhất gần 500 triệu năm. Vịnh Hạ Long là mẫu hình nổi bật nhất và rộng lớn nhất của trái đất về địa hình karst bị biển xâm thực và là một trong những khu vực quan trọng nhất trên thế giới về địa hình karst dạng hình tháp và karst dạng hình chóp.
    Những giá trị địa chất - địa mạo nổi bật của vịnh Hạ Long đã được khẳng định qua các nghiên cứu của các nhà địa chất học. Ngày 29/11/2000, tại kỳ họp lần thứ 24 của Hội đồng Di sản thế giới đã chính thức công nhận vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới lần thứ 2 bởi giá trị địa chất - địa maọ mang tính ngoại hạng toàn cầu.
    Nhìn vào bức tranh lịch sử kiến tạo địa chất của thế giới nói chung, hay cả vùng lãnh thổ Việt Nam nói riêng, cho chúng ta những dữ liệu rất thú vị về hoạt động địa chất biến đổi không ngừng, những thời kỳ cổ địa lý rất đặc biệt của khu vực, đã tạo nên sự đa dạng về địa hình, địa mạo và cảnh quan tự nhiên. Đó chính là nền tảng để hình thành nên những kiệt tác nghệ thuật vô giá.

Theo cuốn Những giá trị địa chất địa mạo vịnh Hạ Long của GS.TS Tạ Hòa Phương  - Khoa Địa chất - Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội, Chủ tịch Hội Cổ sinh - Địa tầng Việt Nam, trong kỉ Carbon cách ngày nay 358,9 - 298,9 triệu năm, “ thay vì một bể than đá khổng lồ là một tầng đá vôi vô giá”  với độ dày lên tới hàng nghìn mét đã được hình thành ở khu vực vịnh Hạ Long ngày nay, đây là chất liệu cơ bản nhất, là thành tố quan trọng để tạo nên một vịnh biển xinh đẹp mang giá trị độc nhất vô nhị đã được UNESCO vinh danh là Di sản thiên nhiên thế giới.

    Kỷ Carbon là thời kì khí hậu trên trái đất nóng, ẩm, mưa nhiều, tạo điều kiện cho cây cối phát triển mạnh mẽ. Những cánh rừng bạt ngàn sau khi chết đi bị chôn vùi trong đầm lầy yếm khí nhiều triệu năm, sau này biến thành các bể than đá khổng lồ. Đây là thời kỳ tạo nên nhiều mỏ than đá nhất trên hành tinh, chính vì vậy, thời kì này được đặt tên là kỷ Carbon hay kỷ Than đá.
    Kỷ Carbon, điều kiện khí hậu nóng ẩm, thuận lợi cho hình thành các bể than đá khổng lồ ở Châu Âu, thì ở vịnh Hạ Long lại là vùng khô nóng, biển nông, hình thành nên tầng đá vôi dày, nền tảng cho cảnh quan Karst độc đáo sau này.
  

    Có thể nói, vịnh Hạ Long trong kỷ Carbon là dấu mốc quan trọng nhất, rõ ràng nhất về sự hình thành nên những chất liệu ban đầu, đó là hệ tầng đá vôi dày lên tới hàng nghìn mét, để rồi sau này trải qua các biến cải địa chất kì diệu của khu vực đã tạo nên một vịnh Hạ Long – kỳ quan vô giá của nhân loại. Mời bạn đến với Hạ Long để được khám phá và cảm nhận!./.

(Đào Thị Thuý)