Quảng Ninh - Lan tỏa giá trị Di sản Yên Tử qua chuỗi các sự kiện nhân dịp tưởng niệm 717 năm Phật Hoàng Trần Nhân Tông nhập Niết bàn

 Nhân dịp tưởng niệm 717 năm ngày Phật Hoàng Trần Nhân Tông nhập Niết bàn ( 1308 -2005); Lễ đón nhận Bằng ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được vinh danh là Di sản Văn hóa thế giới, tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp với tỉnh Bắc Ninh, thành phố Hải Phòng chuẩn bị đầy đủ các điều kiện để sẵn sàng tổ chức chuỗi các sự kiện Văn hóa, thể thao đặc sắc tại khu di tích Yên Tử góp phần lan tỏa giá trị Di sản tới bạn bè trong nước và quốc tế.
    Sự kiện Lễ tưởng niệm Phật Hoàng Trần Nhân Tông nhập niết bàn là sự kiện nhằm tri ân, tưởng nhớ công đức của vị vua anh minh, nhà tư tưởng lớn, người sáng lập lên Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử - Một dòng thiền mang đậm bản sắc dân tộc Việt và được tôn vinh là Phật giáo của Việt Nam.
 

Phật hoàng Trần Nhân Tông, tên húy là Trần Khâm, sinh năm 1258, là con trưởng của vua Trần Thánh Tông và Hoàng Thái hậu Nguyên Thánh Thiên Cảm. Năm 16 tuổi  được vua cha lập làm Hoàng Thái tử. Ngài tinh thông Tam giáo (Nho, Phật, Lão) và ngộ chân lý thiền tông. Năm 1278, Trần Nhân Tông lên ngôi vua, hiệu là Hiếu Hoàng. Ngài đã lãnh đạo quân dân Đại Việt hai lần đánh thắng giặc Nguyên - Mông (1285, 1288), mang lại thái bình thịnh trị. Năm 1293, ngài nhường ngôi cho con, trở thành Thái Thượng Hoàng. Năm 1299, ngài xuất gia tại Yên Tử, lấy hiệu Hương Vân Đại Đầu Đà, sáng lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử với tư tưởng nhập thế “Cư trần lạc đạo” đề cao tinh thần nhập thế, hòa hợp giữa đạo và đời. Ngài thống nhất ba dòng thiền lớn và truyền bá Phật giáo khắp Đại Việt, xây dựng mối quan hệ hòa bình với các nước lân bang. Năm 1308, ngài nhập Niết-bàn tại am Ngọa Vân, trên dãy núi Yên Tử và để lại cho nhân loại một hệ giá trị tư tưởng, đạo đức và nhân văn sâu sắc, trở thành nền tảng tinh thần quan trọng trong đời sống văn hóa Việt Nam.     
    Việc tổ chức lễ kỷ niệm 717 năm ngày Phật Hoàng Trần Nhân Tông nhập Niết bàn không chỉ thể hiện lòng tri ân sâu sắc đối với bậc tiền nhân, mà còn là dịp để khẳng định vai trò, vị thế của Yên Tử trong dòng chảy lịch sử – văn hóa dân tộc. Đặc biệt, sự kiện đón nhận Bằng ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được vinh danh là Di sản Văn hóa thế giới là dấu mốc quan trọng, ghi nhận những giá trị nổi bật toàn cầu của quần thể di sản về lịch sử, tôn giáo, kiến trúc, cảnh quan và tư tưởng nhân văn. Đây không chỉ là niềm tự hào của Quảng Ninh mà còn của cả đất nước Việt Nam trên bản đồ di sản thế giới.
    Ngày 12/7/2025 Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa thế giới bao gồm 12 di tích/cụm di tích, được chắt lọc từ hàng trăm di sản thuộc 6 khu di tích quốc gia đặc biệt ở các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh, và thành phố Hải Phòng. Các di tích phân bố dọc dãy núi Yên Tử – “cánh cung Đông Triều”, vùng đất linh thiêng gắn với triều Trần và sự ra đời của Thiền phái Trúc Lâm - dòng Thiền mang đậm bản sắc văn hóa Đại Việt.
    Trong đó Quảng Ninh không chỉ là quê gốc của nhà Trần, nơi ghi dấu chiến công Bạch Đằng hiển hách, mà còn là trung tâm Phật giáo Trúc Lâm, gắn liền với Phật hoàng Trần Nhân Tông - vị vua sáng lập Thiền phái Trúc Lâm, đưa đạo Phật trở thành Quốc đạo Đại Việt. Với cảnh quan núi non - đồng bằng - sông biển hội tụ, cùng bề dày lịch sử, Quảng Ninh giữ vai trò nòng cốt trong việc hình thành, bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản. Trong 12 di tích/cụm di tích nằm trong Quần thể Di tích và Danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới, Quảng Ninh vinh dự góp mặt 5 cụm, điểm di tích đó là Thái Miếu nhà Trần, Am - Chùa Ngọa Vân (thuộc Di tích quốc gia đặc biệt Khu di tích Nhà Trần tại Đông Triều); Chùa Lân - Thiền Viện Trúc Lâm Yên Tử, cụm di tích chùa Hoa Yên (thuộc di tích quốc gia đặc biệt Yên Tử); Bãi cọc Bạch Đằng (thuộc di tích quốc gia đặc biệt Bạch Đằng).
    Song song với các nghi lễ truyền thống trang nghiêm là chuỗi hoạt động văn hóa, nghệ thuật và thể thao đặc sắc, góp phần đưa di sản đến gần hơn với công chúng. Tuần phim Di sản tại Yên Tử trong khuôn khổ Festival Yên Tử " Hành trình di sản, tinh hoa thế giới" là điểm nhấn tiêu biểu, giới thiệu những tác phẩm điện ảnh, phim tài liệu giá trị về di sản văn hóa, lịch sử dân tộc, qua đó khơi dậy niềm tự hào, nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ, trong việc gìn giữ và phát huy các giá trị di sản.
    Bên cạnh đó, Giải đua xe đạp "Về miền di sản" tỉnh Quảng Ninh mở rộng năm 2025 được khai mạc vào ngày 14/12 tại khu di tích nhà Trần ở Đông Triều với quy mô lớn, cung đường thi đấu gắn với các địa danh di sản nổi bật của tỉnh với đích đến là khu di tích Yên Tử đã tạo lên không khí sôi nổi, háo hức không chỉ cho các vận động viên mà cho cả nhân dân, du khách và cổ động viên. Sự kiện không chỉ thúc đẩy phong trào thể dục thể thao, mà còn tạo nên hình ảnh sinh động về một Yên Tử, Quảng Ninh năng động, thân thiện, nơi hội tụ hài hòa giữa thiên nhiên, con người và di sản.
    Chuỗi các sự kiện kỷ văn hóa tâm linh, thể thao đặc sắc nhân dịp tưởng niệm 717 năm Phật Hoàng Trần Nhân Tông nhập Niết bàn; Lễ đón nhận Bằng ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được vinh danh là Di sản Văn hóa thế giới đã góp phần quảng bá mạnh mẽ hình ảnh Yên Tử – trung tâm văn hóa, tâm linh đặc sắc của Việt Nam, không chỉ lan tỏa thông điệp về bảo tồn di sản, bảo vệ môi trường và phát triển du lịch bền vững mà còn góp phần tuyên truyền, quảng bá sâu rộng giá trị của Di sản văn hóa Thế giới Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc tới nhân dân trong nước và bạn bè quốc tế. Qua đó nêu cao trách nhiệm chung của quốc gia, cộng đồng, chính quyền và nhân dân 03 tỉnh, thành phố: Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hải Phòng trong việc bảo tồn, phát huy giá trị của Di sản văn hóa Thế giới Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc.
     Việc tổ chức các sự kiện ý nghĩa, đặc sắc của tỉnh Quảng Ninh diễn ra tại khu di tích Yên Tử cũng đã góp phần kích cầu du lịch tạo dấu ấn văn hóa mới của Yên Tử, Quảng Ninh trên bản đồ di sản Việt Nam và thế giới, khẳng định vai trò tiên phong của tỉnh trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch bền vững; đồng thời thúc đẩy liên kết vùng di sản Trúc Lâm Yên Tử giữa Quảng Ninh - Hải Phòng - Bắc Ninh, mở rộng không gian văn hóa, du lịch khu vực Đông Bắc.
Trung tâm Bảo tồn di sản Yên Tử./.

Trung tâm Bảo tồn di sản Yên Tử